فاطمه(س) در آینه کتاب
به بهانه سال‌روز شهادت حضرت فاطمه(س) نگاهی کلی به برخی از کتاب‌های تالیفی در این حوزه داریم.
به گزارش نبأپرس، روز پنجشنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۱ با شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) مقارن شده است. به همین مناسبت، برخی از کتاب‌هایی که درباره حضرت فاطمه زهرا(س) نگاشته شده‌است مورد بررسی قرار گرفت.
زن، فاطمه فاطمه است
کتاب فاطمه فاطمه است از کتاب هایی است که جنبه هایی از زندگی حضرت فاطمه را نشان می‌دهد.
کتاب زن (فاطمه فاطمه است) چند نوشتار از علی شریعتی را در بر گرفته است. این نوشتارها عبارت‌اند از فاطمه فاطمه است، انتظار عصر حاضر از زن مسلمان، سمینار زن و نیز متنی که از یک نوار گفت‌وگوی خصوصی که پیاده شده است؛ گفت‌وگویی که در زمستان سال ۱۳۵۵ (پس از آزادی دکتر علی شریعتی از زندان) انجام گرفت و تحت‌عنوان حجاب مشهور شد و ماند. در این قسمت از کتاب حاضر موضوعات مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرد، ولی چون قسمت اعظم آن با مطالب بخش‌های اصلی هماهنگی و نزدیکی دارد، به این مجموعه ضمیمه شده است.
در مجموعه آثار این کتاب، دکتر علی شریعتی کوشیده است تا ضمن بیان شخصیتی از اصلی‌ترین چهره زن شیعه، از او به‌عنوان یک نمونه و الگو یاد کند؛ الگویی که به‌تنهایی نشان‌دهنده ارزش زن در اجتماع و در نگاه اسلام است. او در این اثر می‌کوشد تا فاطمه (س) را نه به‌عنوان فرزند پیامبر که به‌عنوان زنی مستقل معرفی کند؛ زنی که بررسی شخصیت خود او، به‌تنهایی، وجهه‌ای از یک زن مسلمان را ترسیم می‌کند.
نویسنده در ابتدای کتاب آورده است که مطالب این اثر حاصل سخنرانی‌های او در «حسینیهٔ ارشاد» در تهران بوده است. او به پرسشی که در دهه‌های گذشته به‌شدت در جامعه زنان ما مطرح بوده است، پاسخ می‌گوید: «چگونه باید شد؟» شریعتی پرسش را این‌گونه تشریح کرده است: زنانی که در قالب‌های سنتی قدیم مانده‌اند، مسئله‌ای برایشان مطرح نیست و زنانی که قالب‌های وارداتی جدید را پذیرفته‌اند، مسئله برایشان حل شده است. اما در میان این ۲ نوع «زنان قالبی»، زنانی که نه می‌توانند آن شکل قدیمی موروثی را دیگر تحمل کنند و نه به این شکل جدید تحمیلی هرگز تسلیم شوند، چه باید بکنند؟ برای این زنان مسئلهٔ «چگونه‌شدن» مطرح است و فاطمه (س) با «بودن» خویش، پاسخی به این پرسش است.
علی شریعتی ادامه داده است که در این اثر تنها به توصیف تحلیلی از «شخصیت» حضرت فاطمه اکتفا نکرده بلکه «شرح حال» او را (آنچه به گفتهٔ نویسنده حتی مردم مذهبی ما از آن چیزی نمی‌دانند جز «ناله») بیان کرده است. تکیهٔ نویسنده در این شرح حال بر اسناد کهن تاریخی است. او در بخش‌هایی که که مسائل اعتقادی و قاطع تشیع طرح می‌شود، از منابع و مآخذ اهل تسنن نیز استفاده کرده است.
فاطمه (س)
فرزانه زنبقی در کتاب فاطمه (س) تمام مراحل زندگی او را از زمان تولد تا شهادت، با هدف آگاهی دادن به نوجوانان نوشته است.
پیش از تولد فاطمه (س) خدیجه سه دختر و دو پسر به دنیا آورده بود. زینب، رقیه، ام کلثوم، قاسم و عبدالله. قاسم و عبدالله، هر دو خیلی زود از دنیا رفتند و در خانه پیامبر (ص) فقط سه فرزند دختر و فرزند خوانده‌ای به نام علی زندگی می‌کردند: علی پسر ابوطالب.
خدیجه، دختری دیگر به دنیا آورد؛ که پیامبر (ص) او را فاطمه نامیده؛ و فاطمه (س) خانه پیامبر (ص) را پر از شور و شادی کرد. با به دنیا آمدن فاطمه (س) دشمنان پیامبر (ص) خشنود شدند و زمزمه‌ها شروع شد: این فرزندش هم دختر است». «محمد، ابتر است، پسری ندارد که نسل‌اش را ادامه دهد.
اما خداوند مهربان، نسل پیامبر (ص) را در فرزندش فاطمه قرار داده بود و به او نوید داد و سوره‌ی کوثر را بر او وحی فرمود تا همگان بدانند که فاطمه خیر کثیر است و نسل پیامبر (ص) و فرزندان فاطمه (س) آن قدر در جهان زیاد می‌شوند که تا قیامت، نام پیامبر (ص) را زنده نگه می‌دارند.
در نگارش این کتاب از مهم‌ترین منابع دینی استفاده شده است.
بدانید من فاطمه هستم
کتاب بدانید من فاطمه هستم، تدوین واحد پژوهشی موسسه فرهنگی موعود عصر(ع) به بررسی نقش و جایگاه حضرت زهرا(س) از قبل تولد تا پس از شهادت ایشان می‌پردازد که شامل سرگذشت، شخصیت، اسرار زندگی و جایگاه حضرت فاطمه زهرا(س) است و در ۱۳ فصل نگاشته شده و مستند به آیات و احادیث و روایات است.
این کتاب با هدف شناخت بخش کوچکی از جنبه‌های شخصیتی و مقام والای حضرت فاطمه (س) و روشن‌گری درباره بسیاری شبهات و مجهولات مربوط به ایشان نگاشته شده، شخصیت حضرت زهرا (س) در کلام وحی، ولایت حضرت فاطمه (س)، اسرار و آثار حضرت فاطمه زهرا (س)، کرامات و معجزات حضرت فاطمه (س) و دفاع حضرت فاطمه (س) از امامت و امام خویش، از جمله محورهای اصلی مطالعه شده در کتاب است.
«إِعْلَمُوا أَنّی فاطِمَۀ؛ بدانید من فاطمه هستم!» بر اساس حکمت الهی، تولد دختری که تکمیل کننده موضوع نبوت و پایه‌گذار مسئله امامت است و به القاب ام‌ابیها و اُمُومَۀ الائمّه (همان) مزین شده، نیازمند مقدماتی است که در صورت فراهم نشدن مقدمات، کار به سرانجام نمی‌رسد و به هدف نائل نمی‌شود. اما در زمینه مقدمات تولد حضرت فاطمه (س) در زمان حیات پیامبر اکرم (ص) اختصاصا مواردی وجود دارد که بسیار قابل تأمل است.
حماسه کوثریه
کتاب حماسه کوثریه اثر مجید زجاجی کاشانی، به شرح مبارزات حضرت فاطمه الزهرا(س) و تحلیلی از زندگانی اهل بیت عصمت می‌پردازد.
این کتاب در ابتدا شروع به بررسی شمه‌ای از اوضاع اعراب قبل از اسلام و هنگام ظهور اسلام، ساختار خانه‌های مدینه، بررسی متون تاریخی مبنی بر آتش‌گرفتن در خانه حضرت زهرا می‌کند. در ادامه با پاسخ به پرسش‌هایی همچون آیا با امیرالمؤمنین علی (ع) بیعتی صورت گرفته است؟ آیا یک مرتبه برای اخذ بیعت به خانه حضرت علی (ع) آمدند؟ آیا حضرت زهرا (س) موفق شدند از بیعت جلوگیری نمایند؟ مسئله بیعت را بررسی می‌کند.
در بخش‌های بعدی علّت شهادت فاطمه (س)، رنج‌ها و فریادها، آخرین لحظات زندگی و در آخر هم وقایع بعد از به شهادت رسیدن از ورود امام حسن و امام حسین به خانه تا مراسم تشییع و تدفین ایشان و مظلومیت‌های حضرت علی را نشان می‌دهد.
کتاب مادر
در کتاب مادر نوشته نرجس شکوریان فرد، نکته‌های نابی درباره فخر دو عالم، حضرت فاطمه زهرا (س) و شیوه تربیتی و و زندگی این بانو می‌خوانید.
شکوریان فرد در این کتاب با روایت کردن داستان‌های تربیتی و اخلاقی از زندگی حضرت زهرا سلام‌الله علیها برداشت‌های اجتماعی و اخلاقی‌اش را برای مخاطب نوشته است. با او لحظاتی را در خانه عزیزترین و والاترین انسان چند ساعتی بنشینید و با دنیا و تفکر و شیوه زندگی او آشنا شوید و میزبان سخنان چون در و گوهرش باشید.
روز هجوم
کتاب روز هجوم نوشته مهدی خدامیان آرانی به بررسی روز هجوم به خانه حضرت فاطمه(ع) و شهادت حضرت محسن(ع) می‌پردازد.
شیعه از زمانی که خود را شناخته، غم بزرگی در وجودش احساس کرده است، غمی که پایانش جز با ظهور حضرت مهدی(ع) نیست، شیعه نمی تواند از یاد ببرد که چگونه عده‌ای بر خانه حضرت فاطمه(علیها السلام) هجوم بردند، در آنجا آتش افروختند به دختر پیامبر ستم روا داشتند و حضرت محسن(ع) را به شهادت رساندند.
برخی هر سال در هفته اول ربیع الأول آن حوادث را به یاد می‌آورند و برای حضرت محسن(ع) مجلس عزا می‌گیرند چرا که بر این باورند حضرت محسن (ع) یکی از سندهای مظلومیت اهل بیت(ع) است. مدتی پیش، دیدگاه دیگری در این موضوع مطرح شد، آن دیدگاه چنین می گفت: «حادثه هجوم به خانه حضرت فاطمه (ع) و شهادت محسن (ع) حدود ۷۵ روز بعد از رحلت پیامبر روی داده است».
کسی که مطالعات تاریخی داشته باشد می‌داند آن دیدگاه صحیح نیست و شواهد تاریخی آن را تأیید نمی‌کند، ولی همه مردم که کتاب‌های تاریخی را نخوانده‌اند، برای همین برای بعضی از افراد سؤالاتی پیش آمد.
کتاب فاطمه (س) از نگاه علی(ع)
کتاب فاطمه (س) از نگاه علی (ع) نوشته محمد محمدیان است. کتاب فاطمه (س) از نگاه علی (ع) را نشر معارف برای معرفی بانوی دو عالم حضرت فاطمه (س) نوشته شده است. آغاز زندگی امیرالمومنین (ع) با فاطمه زهرا (س) نیز فوق‌العاده شگفت‌انگیز بود.
دختری که ده‌ها خواستگار مهم داشت که هر کدام از موقعیت‌های عالی و برتری برخوردار بودند، ولی به همه آن‌ها جواب منفی داده بود، وقتی پدر بزرگوارش خواستگاری امیرالمومنین (ع) را به اطلاع وی رساند، با کمال ادب و متانت برخورد نمود و با سکوت معنادار، رضایت قلبی خویش را اعلام نمود و لبخند شادمانی را بر لبان مبارک پدر نشاند، و با تشریفات بسیار ناچیزی، آماده رفتن به خانه بخت شد.
او دختر اولین شخصیت جهان آفرینش بود و در مدینه به عنوان دختر رسول خدا (ص) از احترام ویژه‌ای برخوردار بود و کافی بود تقاضای یک زندگی بهتری داشته باشد تا اصحاب وفادار رسول خدا (ص) بهترین امکانات را برای وی فراهم سازند. این کتاب روایت حضرت فاطمه (س) از نگاه حضرت علی (ع) است.
دردانه دلداده
کتاب دردانه دلداده: بررسی تحلیلی زندگانی حضرت فاطمه زهرا علیها السلام نوشته محمدجواد مروجی طبسی است.
کتاب‌ها و رساله‌های فراوانی پیرامون زندگانی حضرت زهرا علیها السلام نگاشته شده که هر کدام به زاویه‌ای از زوایای حیات و سیرت پاک او پرداخته‌اند؛ در هر زاویه از زندگانی ایشان – از ولادت تا شهادت، از زمان درخشش نور آسمان‌های هفتگانه تا زمان دفن پنهانی ایشان در شب و مخفی نگاه داشتن قبرش – درس‌ها و عبرت‌هایی است و چه کم پیش می‌آید که نویسنده‌ای، نه برهمه، بلکه بر بیشتر زوایای زندگی ایشان پرتو افکند.
نگارنده این کتاب علامه، شیخ محمّدجواد طبسی – حفظه اللَّه – در این باب سهم فراوانی دارد و در این مجال، شدت محبت او نسبت به آل طه و یس، ذکاوت و زیرکی دقیق، فکر روشن و باز، سعی و تلاش بی‌وقفه و غور در مصادر و منابع، یاریش کرده و به موجب آن – علیرغم ایجاز و اختصار کتاب – افق‌هایی از زندگانی پاک حضرت فاطمه علیها السلام را پیش روی نسل جوان گشوده است؛ نسلی که عطش شناخت فضایل و مناقب و آگاهی از حوادث و مصائبی را دارد که بر حضرت فاطمه علیها السلام – پس از رحلت پدر – رفته است. اکنون صادقانه‌ترین، عمیق‌ترین و فراوان‌ترین تشکرات را به مؤلف، و برترین درودها و سلام ها را بر حضرت زهرا علیها السلام تقدیم می‌کند؛ سلام خدا بر او، آن روز که چشم به جهان گشود، آن روز که به شهادت رسید و آن روز که خشنود، برانگیخته خواهد شد.
ابن کتاب در شانزده فصل به رشته تحریر درآمده و به بررسی دقیق در زمینه ولادت، اسامی و القاب، مقام حضرت فاطمه(س)، از ولادت تا هجرت، پس از هجرت، ویژگی های فاطمه(س)، مناقب، فاطمه(س) و از دست دادن رسول خدا(ص)، فاطمه(س) و دفاع از ولایت، غضب فدک، دوران بیماری و شهادت آن حضرت(س) پرداخته است.
لینک خبر: