نگاهی به رویکرد تعاملی دولت سیزدهم با طیف‌های سیاسی/ منتقدانی که حرمت یافتند

به گزارش نبأپرس «رئیس‌جمهور همه مردم ایران» بودن، وعده آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» در فردای اعلام پیروزی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بود. این وعده ابعاد مختلف دارد که بررسی این ابعاد و میزان تحقق این وعده در نخستین سالگرد این پیروزی می‌تواند مهم و البته جالب باشد. اینکه رئیسی خلاف آنچه در رقابت‌های انتخاباتی علیه وی تبلیغ کردند؛ نه‌تنها تریبون‌های در اختیارش را به دستاویز زیر سؤال بردن گذشته و تخریب رقبای سیاسی قرار نداد، بلکه در فرصت‌های مختلف این تریبون را در اختیار منتقدانش قرارداد و گوش شنوایی برای آن‌ها شد. حضور در میدان سختی‌های مردم از یک‌سو و مبارزه با بسترهای فساد و تبعیض از سوی دیگر هم از دیگر عوامل آرامش نسبی سیاسی در کشور از زمان آغاز مسئولیت دولت سیزدهم بوده است تا در سایه این آرامش امید و اعتماد به جامعه بازگردد.

منتقدانی که حرمت یافتند

وعده ایجاد ایرانی برای همه ایرانیان، بلافاصله چند روز پس از اعلام پیروزی آیت‌الله رئیسی آغاز شد و از دفتر رئیس‌جمهور منتخب با چهره‌های سیاسی، روزنامه‌نگاران و دبیران کل احزاب عمدتاً منتقدِ دولت، تماس گرفته و از آنها خواسته شد پیشنهادها و انتقادهای خود را درباره اداره کشور ارائه کنند. «احمد زیدآبادی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب، «غلامحسین کرباسچی» عضو  حزب کارگزاران سازندگی، «جواد امام» دبیرکل مجمع ایثارگران، «مصطفی کواکبیان» دبیرکل حزب مردم‌سالاری، «اکبر منتجبی» سردبیر روزنامه سازندگی، «احسان مازندرانی» فعال رسانه‌ای، «مجید انصاری» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و بسیاری دیگر از چهره‌های سیاسی عمدتاً اصلاح‌طلب این تماس‌ها را مثبت ارزیابی کردند.

صبوری آیت‌الله رئیسی از همان دوران رقابت‌های انتخاباتی در برابر هجمه‌های غیرمنطقی رقبا هم مشهود بود و مشی او در احترام به منتقدان در قوه قضائیه در دوره ریاستش بر قوه مجریه هم ادامه یافت؛ شانزده آذر سال گذشته همزمان با روز دانشجو و پس از دو سال جولان کرونا در کشور، رئیس‌جمهور مهمان دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف بود تا در اختصاصی‌ترین روز دانشجویان در میان آن‌ها باشد، این نشست چند ساعته که به واسطه حضور دانشجویان مانند همیشه با شور و حال و البته حاشیه‌های بسیاری برگزار شد. آیت‌الله رئیسی کنار دانشجویان نشست و دغدغه‌های آنان را که طیف گسترده‌ای از انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم تا ارز و یارانه را در برمی‌گرفت، شنید. در میانه دیدار انتقاد برخی دانشجویان تند شد، انتقاد کردند، صریح و شفاف حرف زدند و عده‌ای هم تقدیر از ۱۰۰ روز کار و تلاش را مقدم بر نقد کردند. رئیس‌جمهور نکات سخنان و دغدغه‌های همه را یادداشت کرد و نشان داد که آمده است اول خوب بشنود و بعد خوب پاسخ دهد.

آیت‌الله رئیسی از همان روز نخست پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری در گفتار و رفتار خود و در مواجهه با رقبای انتخاباتی و سیاسی، نجابت کلام در پیش گرفت از سیاه‌نمایی درباره دولت گذشته پرهیز کرد. رئیس‌جمهور بیش از ۵۰ ساعت با مدیران نظام بهداشت، معلمان، هنرمندان، فعالان سیاسی و رسانه‌ای، کارشناسان اقتصادی و جامعه‌شناسان دیدار و گفت‌وگو کرد و از همه این گروه‌ها و شخصیت‌ها خواست که برای ایران و مردم، همدلانه به دولت کمک کنند.

۱- نشست هم‌اندیشی با جمعی از مدیران و متخصصان نظام بهداشت و درمان و قدردانی از مجاهدت آنها در دوران کرونا.

۲- میزبانی بیش از ۶۰ مدیرمسئول و فعال رسانه‌ای از جریان‌های سیاسی مختلف و تصریح این مهم که امروز دوران جنگ روایت‌هاست و رسانه‌ها میدان‌دار این جنگ.

۳- میزبانی ذاکرین اهل‌بیت (ع) و تاکید بر اینکه هیئت‌های مذهبی کلاس درس‌آموزی و خودسازی است.

۴- نشست فعالان و تشکل‌های دانشجویی و پاسخ‌های روشن به سؤالات صریح و نقدهای بدون لکنت دانشجویان.

۵- میزبانی ۱۷۰ هنرمند با عقاید و سلایق مختلف و اعلام تشکیل کارگروهی برای پیگیری مشکلات مغفول مانده آنها.

۶- نشست هم‌اندیشی با جمعی از علما و روحانیون و اعلام این اصل که کشور و دولت مجاز به عقب‌گرد نیست.

۷- میزبانی از نمایندگان قوه مقننه و اشاره به موضوع امیدآفرینی به‌عنوان را ضرورت اصلی کشور.

۸- دیدار با اساتید دانشگاه و درخواست همراهی با دولت برای آبادی ایران.

۹- میزبانی از فرهنگیان و فعالان حوزه تعلیم‌وتربیت و اعلام عزم دولت در اجرای قانون رتبه‌بندی معلمان.

۱۰- دیدار با ورزشکاران، مربیان و مدیران ورزشی و تاکید بر اجرای عدالت در ورزش به‌عنوان برنامه راهبردی دولت در این عرصه.

۱۱- فعالان سیاسی از جریان‌های و جناح‌های مختلف سیاسی و تصریح این نکته که قبیله‌گرایی نقطه آغاز انحراف در عرصه سیاست است.

این دیدارهای رئیس‌جمهور تنها بخشی از نشست‌هایی است که برای شنیدن دیدگاه‌های صاحب‌نظران با عقاید و سلایق مختلف سیاسی و اجتماعی است. آیت‌الله رئیسی در برهه‌های حساس و تصمیم‌های سخت با کارشناسان اقتصادی با گرایش‌های مختلف هم دیدار و گفت‌وگو داشته و در تدوین طرح‌های دولتش از دیدگاه‌های آنان هم بهره برده است و آیت‌الله رئیسی برای بازگرداندن آرامش سیاسی به عرصه قدرت به منتقدانش حرمت گذاشت.

صحنه‌هایی که دولت در میدان بود

آرامشی که دولت برای ایجاد آن در قدرت تلاش می‌کرد؛ باید به نحوی میان جامعه و مردم هم احساس می‌شد. واقعیت ماه‌ها و روزهای نخست پیروزی آیت‌الله رئیسی حکایت از وجود نوعی احساس تبعیض میان مردم داشت که گرچه در ایجاد آن، پاندمی کرونا بی‌تأثیر نبود اما دولت سیزدهم باید آن را کاهش می‌داد و این مهم‌ترین بند از سیاست‌های رئیسی بود؛ مردم باید دولت را میان خود و در میدان مشکلات و چالش‌های خود احساس می‌کردند.

برای ایجاد این احساس رئیس‌جمهور حضور بی‌واسطه میان مردم را برگزید. به سفر استانی رفت اما به سیاق خود. در این سفرها، سرزده به دورافتاده‌ترین چادرهای عشایر و ایلات سرزد تا یکبار هم شده آنها رئیس‌جمهور کشورشان را هم‌سفره خود ببینند. هر زمان که تنگنایی در پایتخت به وجود آمد، رصد مانیتوری را رها کرد و وارد میدان شد که نمونه آن هک شدن جایگاه‌های عرضه سوخت در کشور یا نابسامانی‌های عرضه دارو بود.

هنگام آغاز اجرای مهم‌ترین تصمیم اقتصادی دولتش یعنی عادلانه سازی نظام پرداخت یارانه را آغاز کرد، در مسیر اقناع مردم برای همکاری در این جراحی اقتصادی خود پیش‌گام شد و در میادین حضور یافت و با مردم مستقیم سخن گفت. در بلایای طبیعی چون سیل و زلزله هم شخص رئیس‌جمهور و هم وزرا و معاونانش در میدان و میان مردم حاضر بودند و از نزدیک شریک اندوه آنان. تنها در حادثه مترو پل آبادان، «احمد وحیدی» وزیر کشور، یک هفته و شبانه‌روز میانه آوارهای این برج بود و با هرچه در توان داشت برای کاستن از رنج مردم تلاش می‌کرد.

آرامش سیاسی کشور در ۹ ماه دولت سیزدهم

آرامش سیاسی در تریبون‌ها و فضای داخلی کشور پس از ۹ ماه از آغاز فعالیت دولت سیزدهم به طور کامل محسوس و غیرقابل‌انکار است و این ثمره همراهی و همدلی قوا و دوری از حاشیه‌ها و نجابت و صبوری دولت برابر انتقادها و حتی توهین‌هاست. در هر یک از این نشست‌ها، کلیدواژه پرتکرار امید بود که آیت‌الله رئیسی بیش از همیشه نگران کاهش آن میان مردم است. در تمام این دیدارها به اذعان و اظهار همه حاضرانِ موافق و منتقد، رئیس دولت شنونده خوبی بوده و در تحمل نقدها و حتی هجمه‌ها صبور و فروتن. تمام حاضران در دیدارهای رمضانی رئیس‌جمهور بر مفاهیمِ مشترکی به‌ نام ایران و مردم اشتراک نظر داشتند و این می‌تواند آغاز خوبی برای پایان‌دادن به اختلاف‌ها باشد.

دولت در مسیر بازگردان این اعتماد و امید تلاش کرده است، تغییر را از خود آغاز کند و در مسیر این آغاز جوان‌سازی اعضای کابینه را دستور کار قرارداد. میانگین سنی هیئت دولت کاهش محسوسی یافت و وزرای اقتصـاد، ارتباطـات، صمـت و سـخنگو و دبیـر هیئت دولـت جـز اعضـای جـوان دولت هستند و این مهم در سـطوح مدیریتـی از معاونـان وزرا تا اسـتانداران و رؤسای شـرکت‌ها و بانک‌هـا هم تسری یافته است و میدان به جوانان و نسل سوم و حتی چهارم انقلاب رسیده است.

مبارزه دولت سیزدهم با بسترهای فسادزا

بازگردان اعتماد و امید مردم و در پی آن آرامش سیاسی به کشور، باید با شتاب بیشتر عملیاتی می‌شد، رئیس‌جمهور با درک این مهم یکی از اساسی‌ترین عوامل کاهنده این دو شاخص مهم را، فساد در جامعه تشخیص داد و برای مبارزه با آن که به‌نوعی مهم‌ترین رسالت آیت‌الله رئیسی هم بوده، برنامه‌های خود را آغاز کرد. پس از پیروزی در انتخابات، از نخستین اقدامات رئیس‌جمهور، تشکیل کمیته‌ای متشکل از رؤسای دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی کشور بود تا راهکارهای اجرایی ایجاد تحول در سازوکارهای فسادزای دولت و اقدامات اولویت‌دار مشخص شود.

۲۵ شهریور سال گذشته و به فاصله یک ماه از  آغاز به کار رسمی دولت، اصول دوازده‌گانه مبارزه با فساد در قالب نقشه ملی مقابله با این امر تدوین شد و حجت‌الاسلام‌والمسلمین «حسن درویشیان» به‌عنوان «رئیس‌دفتر بازرسی ویژه رئیس‌جمهور» و «نماینده ویژه رئیس‌جمهور برای هماهنگی، پیگیری و اجرای نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد در دستگاه‌های اجرایی» معرفی شد. ایجاد سامانه‌های شفافیت در دولت و پایبندی به توسعه دولت الکترونیک از دیگر اقدامات دولت برای مقابله با فساد و به‌منظور ایجاد آرامش در داخل کشور بوده است.

واقعیت غیرقابل‌انکار این است که دولت سیزدهم مسیر پر پیچ و خمی برای اداره کشور و عبور از موانع پیش رو دارد و این جز با حمایت و همراهی تک‌تک ایرانیان میسر نخواهد بود. موضوعی که رئیسی در نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی خود بر آن تاکید کرد و گفت: «تلاش خواهیم کرد ارتباط نزدیک ما با مردم حفظ شود، زیرا به این ارتباط سخت نیاز دارم، برای آگاهی از مسائل کف بازار و خیابان، به این ارتباط نیاز دارم، این ارتباط را نه برای خودم به‌عنوان مسئول بلکه برای بسیاری از مسئولان ضروری می‌دانم و بنا دارم که این رفتارم تغییر نکند چون باروحیه من نمی‌سازد که بخواهم غیر از این رفتار کنم». این ارتباط با اقشار مختلف و نخبگان جامعه با گرایش‌های مختلف می‌تواند اعتماد مردم به دستگاه‌ها و نهادهای مسئول را بازگردانده و حتی تحکیم کند.