کیفیت پایین تولیدات خودروسازان؛ وقتی رهبر معظم انقلاب هم گلایه می‌کنند

به گزارش نبأپرس، افت کیفی تولیدات خودروسازان داخلی در سال‌های گذشته یکی از مسائلی است که همواره نُقل محافل بوده و اقشار مختلف مردم به آن اشاره و انتقاد می‌کنند. به‌طوری که حتی خودروهایی که سال‌ها و بلکه چند دهه از حضور آنها در جاده‌ها و خیابان‌های کشور می‌گذرد، نسبت به خودروهایی که در همان سال‌های اولیه در خط تولید قرار گرفتند، از کیفیت بالاتری برخوردارند.

با این حال، جز اندک موارد، در بیشتر اوقات اعتراضات مشتریان راه به جایی نمی‌برد و چیزی به نام «خدمات پس از فروش» به معنای واقعی کلمه محلی از اعراب ندارد. همچنین آمار بالای خودروهای نو که در همان ماه‌های ابتدایی راهی تعمیرگاه‌ها و استفاده از خدمات گارانتی شده‌اند، گواه بی‌کیفیت بودن تولیدات خودروسازان است.

یکشنبه هفته جاری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از تولیدکنندگان و فعالان صنعتی لزوم ارتقای کیفیت کالاهای تولید داخل را مورد تأکید قرار دادند و افزودند: حمایت‌های عملی و تبلیغاتی از تولید داخلی باید منجر به ارتقای کیفیت محصولات و همچنین ارتقای فناوری شود اما متأسفانه در برخی صنایع به‌ویژه در صنعت خودرو به موضوع کیفیت توجه نمی‌شود و مردم نیز بحق به آنها اعتراض دارند.

رهبر انقلاب خاطرنشان‌کردند: اگر با وجود فضای حمایتی از تولید داخل، به جای ارتقای کیفیت، قیمت‌ها افزایش یابد، مساله بدی است، زیرا نتیجه همه حمایت‌های دولتی، بانکی و جلوگیری از رقابت‌های خارجی، عملاً منجر به بالا رفتن قیمت شده است.

این در حالی است که صنعت خودروسازی در سال‌های گذشته به‌ویژه پس از بازدید رهبر معظم انقلاب در نهم فروردین ماه ۸۹ از گروه صنعتی ایران‌خودرو، از بالاترین سطح حمایت‌ها برخوردار شده است، اما با وجود این حمایت‌ها، عملکرد غیرقابل دفاع و بسیار ضعیف آنها را شاهدیم.

در این زمینه، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: امروز شاهد تولید خودروهایی با کیفیت پایین در کشور هستیم و این نکته‌ای بود که رهبر معظم انقلاب به درستی به آن اشاره داشتند.

«ابوالفضل خلخالی» افزود: موضوع پایین بودن کیفیت خودرو، یک مساله فنی است و فقط در یک مورد بدنه خودروها، بدنه‌هایی که در ایران استفاده می‌شود از سه نظر اشکال دارد.

وی بیان‌داشت: در تولید یک سازه با استحکام مناسب، سه عامل طراحی هندسی آن، مواد به‌کار رفته و روش ساخت بسیار مهم است. امروز در موضوع هندسه سازه‌های به کار رفته در خودروها به‌ویژه محصولات خانواده پژو از یک معماری قدیمی استفاده می‌شود که مربوط به چند دهه قبل است و از استحکام لازم برخوردار نیست.

این استاد دانشگاه ادامه‌داد: در موضوع مواد، امروز در جهان از مواد با استحکام بالا استفاده می‌شود، اما موادی که در ایران به‌کار می‌رود برای پوسته بیرونی خودرو است که نرم بوده و شکل‌دهی آن راحت است.

وی گفت: ‌به‌طور مثال، ورق‌های فولادی که در تولید خودرو به کار می‌بریم با «تنش تسلیم» (شاخصی برای بیان استحکام کششی بدنه) حدود ۱۹۰ مگاپاسکال است، این در حالی است که این رقم در خودروسازان جهانی تا یک‌هزار و ۵۰۰ مگاپاسکال است.

خلخالی همچنین با اشاره به روش‌های ساخت مورد استفاده در تولید خودرو در ایران، یادآور شد: شیوه‌هایی همچون پرس داغ یا «جوش تیلور» که در خودروسازی جهان معمول است، در کشورمان استفاده نمی‌شود.

فضای انحصاری در صنعت خودروسازی

وی تصریح‌کرد: وقتی انحصار در خودروسازی کشور وجود دارد و مردم برای خرید همین محصولات بی‌کیفیت تولیدی صف می‌کشند و هیچ نهادی نظارت لازم بر موضوع کیفیت ندارد، خوودروسازان و قطعه‌سازان نیز نیازی به ارتقای فناورانه خود و استفاده از شیوه‌های جدید نمی‌بینند.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران با اشاره به خصوصی بودن قطعه‌سازان و در مقابل دولتی بودن خودروسازان، گفت: در حالی که بر طبق موازین شرعی ما، نهاد دولتی جزو بیت‌المال است و مراقبت بیشتری نیاز دارد، اما شاهدیم مراقبت‌های لازم در خودروسازان ما وجود ندارد.

وی، به رفت‌وآمدهای سیاسی به‌ویژه در انتخاب مدیران در خودروسازی‌های کشور انتقاد کرد و افزود:‌ امروز به‌طور نمونه شاهدیم ۳۰ درصد هیات مدیره ایران‌خودرو را قطعه‌سازان تشکیل می‌دهند و طبیعی است منافع خودشان را در اولویت قرار بدهند.

خلخالی خاطرنشان‌کرد: ‌البته روی سخن‌مان با همه قطعه سازان و جامعه قطعه‌سازی نیست، اما برخی از آنان از این وضعیت استفاده کرده و صنعت را به انحصار خود در آورده‌اند.

وی گفت: امروز شاهدیم برخی قطعه‌سازان بزرگ، همه نوع قطعات خودرو را تولید می‌کنند که نشان می‌دهد آنها از رانتی برخوردار بوده‌اند که توانسته‌اند فضا را برای خود انحصاری کرده و سایر قطعه‌سازان را از این بازی رقابتی خارج کرده و نظارت خود را بر خودروساز تحمیل کنند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح‌کرد:‌ امروز شاهد آب گل‌آلودی در صنایع خودروسازی و قطعه سازی هستیم که همه از آن ماهی می‌گیرند و ظاهرا این گل‌آلود بودن به نفع همه‌شان است.

امروز مقوله‌ای به عنوان «رضایت مشتری»‌ و «مشتری‌مداری» به‌طور کامل فراموش شده است و حتی در موضوعی مثل «خدمات پس از فروش» که اتفاقا هیچ ربطی به تحریم ‌ها نیز ندارد و احترام به مشتری محسوب می‌شود، موجی از نارضایتی را شاهدیم. گزارش های مردمی مختلف واصله به خبرگزاری ایرنا نیز حاکی است که حتی از گارانتی برای فروش اجناس خودشان به مشتریان استفاده می‌کنند. حتی در برخی موارد به بهانه اینکه خدمت ساده ای همچون تعویض روغن از سوی مشتری در خارج از نمایندگی مربوطه انجام شده، گارانتی خودرو باطل شده است!

حمایت‌ از خودروسازان در شکلی دیگر با ممنوعیت واردات خودرو از سال ۹۶ به کشور به بهانه نبود ارز ادامه یافت و در مقابل با اجازه یافتن خودروسازان داخلی به ساخت و فروش خودروهای مونتاژی همراه شد که چیزی بیشتر از سفت کردن پیچ و مهره‌های قطعات وارداتی نبود. این در حالی است که خودروهای یاد شده با قیمت‌های گزاف و گاه چند برابر قیمت بازار جهانی به فروش می‌روند.

چند هفته پیش برخورد ۶۰ دستگاه خودرو در جاده بهبهان که به کشته شدن پنج نفر و مصدومیت ۴۱ انجامید، در کانون توجهات قرار گرفت و یک بار دیگر ذهن‌ها را به سمت صنعت خودروسازی کشور و تولیدات بی‌کیفیت آن جلب کرد. آن چیزی که در این سانحه موجب حیرت همگان شد، باز نشدن کیسه هوای خودروها بود که بار دیگر ضرورت نظارت دقیق‌تر بر کیفیت خودروها را گوشزد کرد. در تصادف اخیر بیان شد که کیسه هوای هیچ‌یک از خودروهای ایرانی باز نشد که همین موضوع انتقادات زیادی به همراه داشت.

در دولت قبل موضوع کسری قطعات و خودروهای ناقص بارها و بارها رسانه‌ای شد. مساله‌ای که به پایین آمدن تیراژ خودروسازان دامن زد و موجب عرضه کم خودرو و پیشی گرفتن تقاضا از عرضه شد و در نهایت فاصله شدید قیمت کارخانه‌ای و بازاری خودروها را رقم زد. در عین حال، شاهد بودیم بیشترین تمرکز از سوی خودروسازان بر تکمیل خودروهای ناقص و افزایش تیراژ بوده است و به همین دلیل در عمل «کیفیت فدای کمیت شد.»

صنعتی که ادعا می‌شود امروز گرفتار مشکلات شدید نقدینگی است و محصولات خود را با زیان می‌فروشد و بر این اساس همواره نیازمند کمک‌های دولتی است.

همچنین در شکلی دیگر، شاهد بروز فسادهای بعضا سازمان‌یافته در این صنعت و صنعت قطعه‌سازی هستیم. به‌طوری که کروز و عظام به عنوان دو شرکت بزرگ قطعه‌سازی، در حالی که باید نقش خود را در توسعه صنعت خودروسازی و پاسخ به نیازهای موجود ایفاء کنند، به اتهام‌های مختلف از جمله زد و بند، رشوه، سوء استفاده از شرایط تحریم و استفاده از رانت اطلاعاتی، بیشتر فسادساز بوده‌اند تا قطعه‌ساز و در مجموع حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان پرونده فساد دارند.